K D A O M B A R A M I T A

Hevitro irery ity, nefa mety hisy hitovy hevitra amiko ka mametraka fanontaniana koa. Isan’ny kaontinanta lehibe indrindra ny misy afrikana. Afrika izay misy ny isan’olona mahantra be indrindra @ lafiny rehetra eto amin’ny gilaoby koa. Maity hoditra ny ankamaroany. 

Eny mahantra ny tany misy ny afrikana. Tsy nivoatra ve ilay toe-tsaina fahiny, sa dia voazanaka daholo ny olona tao ka zatra nentina fa tsy mba nitarika ? Na misy ary ny mpitarika dia mivilana ny fitondrany azy, misy ilay maka be foana ho azy manokana ao aoriany ao ary mampiasa herisetra tsy hay tohaina. Marina fa ny fanjanahan-tany dia halatra tanin’olona no dikany, nefa azo lazaina fa nitondra zava-tsoa ihany izy io toy : ny fahadiovana, ny fomba fiasa, ny teknolojia. Nanandevo izy ireny fa nampivoatra ny toerana nisy azy koa : nanamboatra tanàna, nampianatra nikojakoja, sns. Fa injay nony lasa izy ireny ka mba nitondra ireto tompon-tany fa e e e, tsy tafavoaka e : potika daholo izay efa mba voavoatra tsara. Azoko an-tsaina aloha hoe tsy fitiavana ilay mpanjanaka no nanapotehina izany, nefa adalàna ihany koa satria mijanona hoan’ny tompon-tany izay navelany teo ! 

Ny mahagaga dia tsy ny ao Afrika ihany no milalotra ny fandrosoana, fa saika ireo tany misy olona maity hoditra rehetra dia saika toy izany avokoa. Tsy zarizary ny fari-piainana, tsy mba nahay naka tahaka ireo “mazava” amin’ny teknolojia sy ny foto-pisainana ! Lafo be ilay teknolojia, ka na lafo ary dia nahay nampiroborobo ny misy teo amin’ny taniny ireny olona ireny vao nahazo vola koa, naninona ary no tsy mba nanao izany ny afrikana ? Na atao ary hoe mba lasa mpangala-tahaka tsotra izao toy ny ataon’ireo kely maso ireo. Toa mifamono no tena hainy, ny mifanenjika @ basy sy ny lefona ! Marihiko fa misy ireo tany izay ao Afrika mandroso tokoa, toa an’i Algerie, Maroc, Egypte, sns … izany hoe ireo izay ao Afrika avaratra. Misy solika ireo hoy isika, nefa tsy ny solika ihany no mety mampanan-karena fa ny fahaizana mamolavola ny harena misy eo aminy koa. Ohatra koa ny fambolena, ny any Europe ny mamboly sy miompy no foto-piveloman’ny olona any, ny oram-panala anefa mamely saika mandritra ny taona. 

Moa ve ny toe-tany no tsy mahatonga ny olona hiasa tsara ? TSIA ! Tsy itako izay ifandraisany afatsy ny hakamoana satria mampatoritory fotsiny ny hafanana ! Moa ve ny lokon’ny hoditra no mety mahatonga izany ? MAIZINA hoy ny samy maizina aty an-dafy !!! Mety ho izay angambany ilay antony : pepo ny saina, maty lolo dia hoe tsy mety hahavita ny vitan’ny mazava mihitsy ve ? Nefa maninona ireo maizina aty ivelany no misy betsaka matsilo saina sy lasa lavitra noho ireo mazava aty ? Misy koa moa izy ireny rehefa lasa matsilo saina mandao ny taniny. Dia mifandripaka ao ny sisa, mifamono fa tsy mba mifanavotra ! Samy tia kely ary ny mpitondra dia mampiasa tsy ara-drariny toy ny mpanjanatany ! Maizina e ! Manginy fontsiny rehefa tsy miady an-trano dia tonga ny loza voajanahary, toy izao mahazo an’i Haïti izao ! Toa tsy ho tafakatra mihitsy rehefa dinihina e ! Ny an’i Madagasikara moa dia ny rivo-doza no tena mpahazo azy, misy faritra avaratra iny no tena voa matetika nefa soa fa tsy nampalavo ny voly vanila  izany.   

Ka hoy aho hoe : tsy fitiavana ny hivoatra ve, sa tsy ampy teknolojia (io aloha marina), sa tsy be harena ankibon’ny tany na karakaina loatra ilay toerana, sa ahoana ? Ny tena itako miharihary aloha dia sady efa mahantra matin-kanohanana ny maity amin’ny taniny no sady mbola mifandripaka toy ny valala an-karona. Tena tsy haiko hoe nisy inona ary no niseho tany aloha tany, raha tsy hoe ozona angaha ! Amiko, ny fambolena sy ny fiompiana dia mety hahatafita tsara ireny tany ireny raha mahay mampiasa ny teknolojia avy aty ivelany satria tsy nandroso ilay nentin-drazana h@ izay, manginy fontsiny ny harena an-kibon’ny tany. Fa ny tena fototra iaingany dia ny FOTO-PISAINANA no mila amboarina. Mbola ho avy ve ilay maraina ho an’ny taranaka any aoriana sa voaozona hahantra mandrakizay ireo maity @ taniny ?  

Farany asa raha efa itanareo ireto horonan-tsarimihetsika ireto fa ahitana ilay toe-tsaina maizina : Seigneur de la guerre (“Lord of war”) sy Blood diamond. Mila matanja-tsaina mijery azy, ao ilay foto-pisainana maizina !

Mba nifoha maraina aho, nikarakara sakafo alohan'ny handehanana. Natokona ny laoka, ary natao anaty 'cocotte minute' mba halemy. Teo ampiandrasana izany dia nijery blaogy aloha ! Kinanjo variana teo ! Tsy tsaroako hoe naharitra no nijanonako teo, ka nony nandeha hijery ilay laoka aho dia SETROKA BE NO TAO AN-DAKOZIA !!!!! Ny olana dia io no mety hatao laoka farany tao anaty frigo ry reto a, izany hoe voatery hiantsena aho izany anio ! Nefa rehefa miantsena raha zavatra kely no kasaina ho vidiana, atsasaky ny caddie no mivoaka ao ! Loza be faharoa ! 

'Ty blaogy-blaogy ity kay ahitan-doza ...  aleo asiana fisainana fa tssss ! Sosotra aho izany, aleo tsy aseho an-drangahy aloha fa asa fontsiny !

Misy fanontaniana faharoa izay nanitikitika ny saiko efa ho 3 andro izay : fotoana maro no laniantsika eto ary misy ary ireo tahiry izay irina tsy ho lefy dia apetraka eto toy ny manao diary. Rahatrizay, mety ho foana ve ity blaogy ity ? Amiko mantsy mety ho jereko rahatrizay izy ity ahatsiarovako ny hatanorako sy ny nataoko fahiny. Ka raha afaka 20 taona, mety mbola ho eto ve izy ity sa ho lefin'ny teknôlôjia vaovao ka ho foana izay voasoratra eto ? Asa ! 

- Aiza izy teo ?

- Hi hi hi, lasa niakatra any ambony any !

- any ambony any ?

– ie, itako niakatra ny tohotra teo ko !

- Hi hi hi, mihinan’ny fatiny ny any ambony any izany, sady nitokiky izahay !

Feo : PAN !VLAN ! BADABOUM ! KDAOMBARAMITA ! KDOAMBITA ! ............ velona ny vely kibay any ambony !

- Hay fa inona koa ary izany ! sady manoaka io aho mahare fanaka mikisakisaka sy tongotra mihazakazaka @ 3 ora maraina !

- izay ilay voalavo fa tratra ! hoy ny feo teo akaikiko

Hafa indray ity :

- hay, taitra be aho fa nifanena tamina voalavo tao an-tohotra

- ie izaho koa mpifanena aminy rehefa maraina be iny izy midina avy any ambony any

- toa ilay vary amin’ny gony anie no handehanany ao e !

- ie, itako ireny kiloadoaka amin’ny gony ireny fa efa rovitra ilay izy

- dia angambany izy matory ao amin’ny lamba ao koa rehefa avy eo dia iny mody maraina iny ! ha ha ha !

- sady rehefa harivariva manidy trano iny aho no mifanena aminy, mba samy mitsamboatra izahay rehefa mifanena ao an-tohotra fa angaha tsy mampihomehy !

- tandremo ny manopa azy ireny anie fa tena manimba zavatra be mihitsy rehefa opaina hono!

- aiza koa, tena mba minomino foana tokoa ianareo izany koa ! Voalavo ve hahalala izay voalazan’olombelona e !

- eny ary fa ataovy koa.

- “R'ilay  voalavo alika maty tsy vanona ity a, matesa faingana” …. Ho hita eo anie rahampitso ary e !

Maraina ny andro, naka akanjo aho ho pasohana :

- andray , tena rovidrovitra daholo ireto akanjo r’itony e !

- aiza ? ……….. io ary ilay nanopa voalavo omaly ! efa nolazaiko fa be kizitina, izao no vokany ! 

Dia hoy aho hoe handeha hijery ny blaogy sao mba misy hafatra, na rehefa tsy misy dia aleo mametraka bonne année ho anareo tsirairay na tsy hisy valiny ary fa maimai-poana.

Tamin’ity indray alina ity dia nahafinaritra ahy ny fety. Tetsy andaniny moa dia ny sakafo no tsara ary rehefa nataoko ny kaonty dia toy ny tena mihoatra ny vola naloako ny sakafo naroso, fitiavana izany hoy aho. Tetsy ankilany kosa dia nanaitra maso ireo hazavàna sy ny firefodrefotry ny afomanga isaky ny tendrombohitra misy tanàna maro no nanaitra ny maso, ary ny oroka sy ny firariantsoa samy hafa nomen'ny rehetra nony tonga ny taona vaovao. Manampoka izany ny hira sy ny dihy fa samy mpianakavy moa no tafahaona koa dia ny masoandro "mihiratra" no mampalahelo, na ny marina dia ny havizanana no nandroaka nody fa raha ny sitraky ny fo dia ny hijanona no tao an-doha, eo koa ireo ankizy efa reraky ny nilalao ka aleo ny làlana mody no nasiana olona. Ny taona vao ? Ny ampitso no hilaza azy ka anararaotako eto ny hanome tsodrano ho anareo rehetra mba ho tsara ny ho avy @ ity taona ity.

Fa talohan’ny nandehanako dia nisy film  "Au commencement” mitantara ny tao anaty Baiboly nanaitra ahy nojereko, asa raha fantatrareo ny tantaran’ny mpirahalahy Esaü zokiny sy i Jacob zandriny. Nangalatra fizokiana i Jacob. Izany hoe : nialona ilay zandriny fa toa nanana préférence tamin’ny zokiny ilay rainy, normale satria zokiny i Esaü. Rehefa narary be ity rainy ka efa jamba dia niantso an’ity zokiny fa hanome tsodrano azy. Nefa talohan’izany dia nirahiny hihaza ilay zokiny. Teo no nampiavaka ilay tantara : nahafantatra izany ity reniny koa dia nanome hevitra an’i Jacob haingana mba handrombaka ilay tsodrano ho azy fa tsy ho an’ilay zokiny, ka naniraka ity zanany lahy faharoa mba haka ilay biby ao an-tokotany mody hatao hoe io ilay haza, ary dia ni-déguiser azy ho toy ny zokiny. Nandaitra tokoa ny hevitr’ity reniny, ka lasan’i Jacob ilay tsodrano. Nony tonga ilay tena zokiny niaraka tamin’ny haza vao tonga saina fa nomen’ilay rainy an’ilay zandriny ireo teny mamy tokony ho azy !!!!!!! Hasosorana moa ny azy izany, satria niteny ity rainy fa efa lasan’i Jacob ilay tsodrano ary tsy mety haverina intsony na annuler-na ! Ilay iraika lahy amin’izany dia nampadosirin'ny reniny lavitra haingana avy eo natahotra ny valifatin'ny rahalahiny.

Eny hoy aho, hoy ny fomba Malagasy “ny tso-drano zava-mahery” !  Tsaroana tokoa rehefa misy kabary (fanambadiana, hasoavana, … sns) dia voateny foana io teny io. Mahazo daholo na ny kely na ny lehibe. Vao kely  dia efa mahazo daholo avy amin’ny ray aman-dreny. Hay izy ireny tsy mety annuler-na intsony izany raha araka ny baiboly. Eto aho dia mahatsiaro ireto zanako aho hoe aleo omena tsodrano hatrany, tsy hialam-bola no sady maro an’isa ! Fa izao kosa aloha e, nony nojerena ny tantaran’i Jacob taty aoriana dia toy ny nanody azy ny nataony satria na teo ary ilay tsodrano azony dia tratran’ny "tournant" ihany leiry (vakio Genesisy 29:14). Taty aoriana izy dia voafitaka tokoa ary nahatsiaro ny ratsy nataony, tapaka ny tsinaiko t@ ilay tantara. Fa zava-mahery ilay tsodrano satria misy fiantraikany eo amin'ny fiainanana tokoa ilay izy, hita ny fahatanterahan'izany aty aoriana.

Ka aleo ry zareo dia tsy hiloaka zavatra tsy mety ny vava fa sao ahitana angano ho an’ny ho avin’olona sy ny taranany. Matetika mantsy rehefa sendra voan’ny olona dia manopaopa mihitsy, nefa mpanjo ny rehetra ny tezitra fa aleoko “tsy manozona” ! Raha  toa moa efa misy ozona voateny dia ny mi-annuler ilay ozona eo anoloan’Andriamanitra no tena mandaitra. Tsy afaka manova ilay olona niteny raha araka ny tantara, fa kosa ny tsy hain’olombelona hain’iza moa ho ny teny ?

Ho famaranako azy dia mirary anareo taona vaovao feno fahasambarana aho :

- tsy ho ao anatin’ny olana ara-bola fa na misy ary izany dia mba irariako manokana ny isian’ny vahaolana aingana na amin’ity janvier iny ary,

- ny tsy salama moa irariako ny hahatanjahany aingana,

- ny tsy an’asa kosa dia hahita asa tsy ho ela,

- ny malahelo hahita fahafaliana hamenoana ny banga,

- ny ory hahita fitoniampo,

- ny mpianatra ahavita soa aman-tsara ny fianarany ka ho tafita amin'ny ambony indrindra, ho tonga olo-manga feno fahamarinana,

- ary indrindra ny tena firariantsoa vokatry ny foko dia ny ahitan’ny Malagasy masoandro mihiratra indray eo amin’ny fiainana andavan’andro. Hifanatitra sy hifanaja ny lehibe sy ny tanora ao anatin'ilay nosintsika.

Aza manana ahiahy ianareo fa araka ilay tantara eo ambony dia ny ratsy atao loza mihantona, ny tany no tsy asian-dratsy ny lalao mbola ho ela. Ary Andriamanitra tsy andrin’ny hafa andrintsika ihany, sa ahoana ?